Nazivom varikozne promjene na nogama su označena vrećasta ili vretenasta proširenja površnih vena nogu koja čine 95% svih proširenja vena u ljudskom organizmu. Bolest je češće zastupljena kod žena nego kod muškaraca. Najčešća lokalizacija proširenih vena je na unutrašnjoj strani potkoljenice i natkoljenice, rjeðe stražnjoj strani potkoljenice a još rjeðe obje lokalizacije.
Stagnacija krvi u proširenim venama nogu dovodi do povišenja venoznog pritiska i poremećaja propusnosti kapilara s ekstravazacijom tečnosti u okolna tkiva što rezultira slabljenjem njihove prehrane te podražajem vegetativnih i somatskih živaca što za posljedicu ima subjektivne tegobe kod bolesnika.
Etiološki to jest uzročno gledano proširenja vene mogu biti.
Primarna (familijarna, idiopatska) koje se javljaju u 80% slučajeva a posljedica su uroðene slabosti venskog zida te nesposonosti zalistaka da obavljaju svoju funkciju.Sekundarna - postflebitična i Treći tip rijetke i neobične manifestacije na venskom sistemu kao što su arterio-venske fistule. U kliničkoj slici su izraženi osjećaj težine u nogama, peckanja, grčevi, nepetost, stezanje, toplina kože i lagana bol u nogama najčešće uveče poslije dugog stajanja, jača bol se javlja samo u slučaju tromboze. Ako bolest poprimi hroničan tok što je i najčešće javlja se otok i pigmentacija kože, ulkus, tromboflebitis a moguće je i krvarenje iz proširenih površnih vena.
Liječenje proširenih vena se može provoditi
1. Konzervativno,
2. Operativno ili endoluminalnom sklerozacijom proširenih vena (laser I radiofrekvencija)
1. Konzervativno–neoperativno liječenje se provodi nošenjem elastičnih čarapa i zavoja, poštedom stajanja, sklerozantnom terapijom bilo sklerozantnom tečnošću ili pjenom i medikementozno, i uglavnom je dodatak ili u nastavku hirurških, laserskih ili radiofrekventnih intervencija na venama
2. Operativno se uglavnom liječe primarni varikoziteti, sekundrni samo ako je duboka venska cirkulacije uredna. Operativni zahvati na venama nogu se izvode u lokalnoj, regionalnoj, spinalnoj i opštoj anesteziji uz obavezno prethodno ispitivanje prohodnosti dubokih vena i funkcionalne sposobnosti venskih zalistaka, što se najbolje može obaviti ultrazvučnom dijagnositkom. Planiranje operativnig zahvata za svakog bolesnika mora biti individualno, ono se vrši prema lokalizaciji, stepenu i vrsti patoškog procesa na venama stopala, potkoljenice i natkoljenice uz obavezno preoperativno markiranje proširenih potkožnih vena i insuficijentnih komunikantnih vena.
Najčešće su zastupljene tri vrste operativnih zahvata na venama nogu. Striping vene safene magne to jest odstanjenje glavnog stabla površnog sistema venske cirkulacije. Striping vene safene parve to jest ostranjanje manjeg stabla površnog sistema venske cirkulacije.Ligiranja insuficijentnih komunikantnih vena koje povezuju površni i duboki venski sistem uz miniflebektomije kojima se odstranjuju proširene manje površne vene Radikalni zahvat kojeg čini striping vene safene tj. Odstranjenje glavnog stabla površnog venskog sistema u zadnje vrijeme veoma uspješno zamjenjuju dvije savremene metoda (laser I radiofrekvencija) kojima se proširena vena neodstranjuje nego se uništi tempreraturom koju razvija I laser I radiofrekventni valovi. Recidivi proširenih vena poslije adekvatno izvedene intervencije: bilo hirruški laserom ili radiofrekvencijom su rijetki a ako se i pojave znatno su blaže nego ranije.
Ne treba zaboravniti da je varikozna bolest, bolest progresivnog karaktera, njen tok ne teče podjednako kod svih bolesnika nego je individualan, intervenciiju na prošivneim venama ( hirurški, laserom ili radiofrekvenciom) treba raditi da bi se umanjile postojeće tegobe ali I preduprijedile moguće komplikacije prošrienih vena (tromboflebitisi, tromboembolije, dermatitisi. Ulkusi.) Jer su te komplikacije mnogo pogubnije za pacijenta od same primarne bolesti to jest od proširenih vena.
Netreba zaboraviti da se i preoperativno i postoperativno trabaju primjenjivati i metode konzervativnog liječenja.